Yüksek diyoptrili sferik bir lens optik eksene paralel gelen tüm ışınları tek bir noktada odaklayamaz. Sadece optik eksene yakın merkezdeki demetler odak noktasında kesişirler. Lensin periferik kısmına düşen ışınlar ise daha fazla kırılırlar ve optik ekseni, odak noktasının önünde keserler. Bu da kenar kısımlarda görüntü bulanıklılığına yol açar. Gece miyopisinin nedeni; bu etkiyle dilate olan (genişleyen) pupilla ile perifer lensin ışığı retina önüne odaklamasıdır. Asferik lenslerde ve merkezde kırılma miktarı aynı olacağından sferik aberasyon ortadan kaldırılmış olur. Asferik lensler, perifer ve merkezdeki kırılma miktarları aynı olacak şekilde tasarlanmıştır. Gözlük kullanan insanlar sadece optik merkezden değil, gözlerini çevirerek merkezin dışında kalan alanlardan da bakar. Bu şekildeki bakışlarda göz oblik (eğik) olarak camın kenarlarını kullandığı için görüşte de bulanıklık veya çarpıklık (distorsiyon) meydana gelir. Asferik camlar, bahsedilen kusurları ortadan kaldırmak üzere tasarlanmış gözlük camlarıdır. Sferik camların dezavantajları olan kalınlık (%25-40) ve ağırlık problemleri, asferik tasarımla en aza indirilir.


Göz lensinin çeşitli sebeplerle saydamlığını kaybederek ışık geçirmez hale gelmesine katarakt denir. Göz lensi yaşla birlikte saydamlığını kaybeder ve görmede bozulmalara neden olur. Kataraktın tedavisi cerrahidir. En önemli belirti, ağrısız ve ilerleyici görme kaybıdır. Görme kaybının derecesi göz lensinde meydana gelen matlaşma derecesi ile doğru orantılıdır. Katarakt, ameliyatında göz içi lens konulmamışsa, yüksek diyoptrik güçte konveks lensli gözlük kullanma gerekliliği vardır. Yüksek diyoptrili konveks lensler kullanıcı tarafından pek kabul görmez. Bu lensleri kullananlar, basın yana döndürülmesi ile doğrusal çizgilerin, eğri görünmesine yol açan distorsiyon'dan şikayetçi olurlar. Bu distorsiyonlar sebebi ile lensin kenarlarına doğru görme kalitesi oldukça kötüdür. Bu iki kusur ancak asferik yüzeylerin kullanılmasıyla azaltılabilmektedir. Asferik lensler normal konveks lenslere göre daha ince, daha hafif ve daha düzdür. Bütün bu estetik avantajların yanı sıra asferik tasarımı sayesinde, lensin kenarlarına doğru görüntü bozulması olmaz. Aynı zamanda kullanıcının gözünü büyütücü etkisi azaltılmıştır. Küçük çaplarda çok ince ve estetik olmaktadır. Süper ince (%60) asiferik 1.67 kırma indisli lensler istenilen renk ve koyulukta boyanabilmesi sayesinde kullanıcılara sınırsız estetik imkanlar sunmaktadır. Ayrıca AR kaplaması sayesinde yansıma yapmama ve çizilmelere karşı dayanıklılık özelliklerine sahiptir.


Asferik lenslerin tespitinde, gözün rotasyon merkezi istemlerini karşılamak gerekir. Bu lensler çerçeveye tespit edilirken yatay ve dikey merkezleme mutlaka yapılmalıdır. Ancak bu şekilde, asferik yüzey yapısı yardımıyla, kenardaki görüntü hataları giderilebilir. Lens görme aksi doğrultusunda hareket etmelidir.


ASFERİK LENSLERİN TASARIMI

Asferik deyiminin literatür anlamı, Yunancandan gelmekte ve basit olarak (sferik olmayan) anlamına gelmektedir. En basit asferik yüzey şekli (conicoids) olup, bir koni kesitinin, kendi simetrik aksi etrafında döndürülmesi ile elde edilmektedir. Örneğin, aşağıdaki şekil konik bir kesit (elips) şeklinde olup, (xx) aksının (paq) kısmının dönmesi suretiyle, çapı (pq) olan bir (elipsoidal yüzey) üretilmektedir. Şekilde görüldüğü gibi; yüzeyin (a) tepe noktasındaki ufak bir kısmının, merkezi (co) olan bir sferikten ayırt edilmesi mümkün olamamaktadır. Bu sferik kısmın (r) olan çapına, asferik yüzeyin verteks (tepe) çapı denilmektedir.

Yüzey profili, verteks mesafesinin artması ile gittikçe düz hale gelmektedir. Verilen bir verteks çapı için düzleşme oranı, tabii olarak, bir asferik camdan, diğer asferik cama değişmektedir. Post-katarak için asferik lenslerin kullanılması, Almanya'da jena'da carl zeiss tarafından ilk defa 1909'da başlamıştır.


Özetle,

Sferik lenslerdeki sferik aberasyonda lensin periferine düşen ışık demetleri daha fazla kırılarak, optik aksı odak noktasının önünde keserler. Bu da kenar kısımlarda görüntü bulanıklığına yol açar. Sferik aberasyonu ortadan kaldırmak amacıyla asiferik lensler geliştirilmiştir. Bunların yüzey eğrilikleri, perifer ve merkezdeki kırılma miktarları aynı olacak şekilde tasarlanmıştır. Gözlük kullanan insanlar sadece optik merkezden değil, gözlerini çevirerek merkezin dışında kalan alanlardan da bakar. Bu şekildeki bakışlarda göz oblik (eğik) olarak camın kenarlarını kullandığı için görüşte de bulanıklık veya çarpıklık (distortion) meydana gelir. Asferik camlar, bahsedilen kusurları ortadan kaldırmak üzere tasarlanmış gözlük camlarıdır.Asferik lensler normal konveks camlara göre daha ince, daha hafif ve daha düzdür. Bütün bu estetik avantajların yanı sıra asiferik tasarımı sayesinde, lensin kenarlarına doğru görüntü deformasyonu olmaz. Kullanıcının gözünü büyütücü etkisi azaltılmıştır. Bu lensler çerçeveye tespit edilirken yatay ve dikey merkezleme mutlaka yapılmalıdır. Ancak bu şekilde, asiferik yüzey yapısı yardımıyla, kenardaki görüntü hataları giderilebilir. Lens görme aksi doğrultusunda hareket etmelidir.